Ioan Fedyddiwr yn paratoi'r ffordd

(Mathew 3:1-12; Marc 1:1-8; Ioan 1:19-28)

^1-2Flynyddoedd yn ddiweddarach, tra oedd yn byw yn yr anialwch, cafodd Ioan, mab Sachareias, neges gan Dduw. Erbyn hynny roedd Tiberiws Cesar wedi bod yn teyrnasu ers pymtheng mlynedd; Pontius Peilat oedd llywodraethwr Jwdea, Herod+ yn is-lywodraethwr ar Galilea, ei frawd Philip ar Itwrea a Trachonitis, a Lysanias ar Abilene; ac roedd Annas a Caiaffas yn archoffeiriaid. ³Teithiodd Ioan drwy'r ardal o gwmpas afon Iorddonen, yn cyhoeddi bod rhaid i bobl gael eu bedyddio, fel arwydd eu bod nhw'n troi cefn ar eu pechodau ac yn derbyn maddeuant gan Dduw. ⁴Roedd yn union fel mae'n dweud yn llyfr y proffwyd Eseia:

“Llais yn gweiddi'n uchel yn yr anialwch,

‘Paratowch y ffordd i'r Arglwydd ddod!

Gwnewch y llwybrau'n syth iddo!

⁵Bydd pob dyffryn yn cael ei lenwi,

pob mynydd a bryn yn cael ei lefelu.

Bydd y ffyrdd troellog yn cael eu gwneud yn syth,

a'r lonydd anwastad yn cael eu gwneud yn llyfn.

⁶Bydd y ddynoliaeth gyfan yn gweld Duw yn achub.’”-

⁷Roedd Ioan yn dweud yn blaen wrth y tyrfaoedd oedd yn mynd allan ato i gael eu bedyddio ganddo: “Dych chi fel nythaid o nadroedd! Pwy sydd wedi'ch rhybuddio chi i ddianc rhag y gosb sy'n mynd i ddod? ⁸Rhaid i chi ddangos yn y ffordd dych chi'n byw eich bod wedi newid go iawn. A pheidiwch meddwl eich bod chi'n saff drwy ddweud, ‘Abraham ydy'n tad ni.’ Gallai Duw droi'r cerrig yma sydd ar lawr yn blant i Abraham! ⁹Mae bwyell barn Duw yn barod i dorri'r gwreiddiau i ffwrdd! Bydd pob coeden sydd heb ffrwyth da yn tyfu arni yn cael ei thorri i lawr a'i thaflu i'r tân!”

¹⁰“Felly, beth ddylen ni ei wneud?” gofynnodd y dyrfa.

¹¹Atebodd Ioan, “Os oes gynnoch chi ddwy gôt, rhowch un ohonyn nhw i berson tlawd sydd heb un o gwbl. A gwnewch yr un fath gyda bwyd.”

¹²Roedd rhai oedd yn casglu trethi i'r Rhufeiniaid yn dod i gael eu bedyddio hefyd, a dyma nhw'n gofyn iddo, “Beth ddylen ni ei wneud, athro?”

¹³“Peidio casglu mwy o arian nag y dylech chi,” meddai wrthyn nhw.

¹⁴“A beth ddylen ni ei wneud?” meddai rhyw filwyr ddaeth ato.

“Peidiwch dwyn arian oddi ar bobl”, oedd ateb Ioan iddyn nhw, “a pheidiwch cyhuddo pobl ar gam er mwyn gwneud arian. Byddwch yn fodlon ar eich cyflog.”

¹⁵Roedd pobl yn teimlo fod rhywbeth mawr ar fin digwydd, a phawb yn dechrau meddwl tybed ai Ioan oedd y Meseia. ¹⁶Ond ateb Ioan iddyn nhw i gyd oedd, “Dŵr dw i'n ei ddefnyddio i'ch bedyddio chi. Ond mae un llawer mwy grymus na fi yn dod yn fuan – rhywun sydd mor bwysig, fyddwn i ddim yn deilwng o fod yn gaethwas sy'n datod carrai ei sandalau hyd yn oed! Bydd hwnnw yn eich bedyddio chi gyda'r Ysbryd Glân a gyda thân. ¹⁷Mae ganddo fforch nithio yn ei law i wahanu'r grawn a'r us. Bydd yn clirio'r llawr dyrnu, yn casglu'r gwenith i'w ysgubor ac yn llosgi'r us mewn tân sydd byth yn diffodd.”

¹⁸Roedd Ioan yn dweud llawer o bethau eraill tebyg wrth annog y bobl a chyhoeddi'r newyddion da iddyn nhw. ¹⁹Ond yna dyma Ioan yn ceryddu Herod, y llywodraethwr, yn gyhoeddus. Ei geryddu am ei berthynas gyda Herodias, gwraig ei frawd, ac am lawer o bethau drwg eraill roedd wedi'u gwneud. ²⁰A'r canlyniad oedd i Herod ychwanegu at weddill y drygioni a wnaeth drwy roi Ioan yn y carchar.

Hanes bedydd Iesu

(Mathew 3:13-17; Marc 1:9-11)

²¹Pan oedd Ioan wrthi'n bedyddio'r bobl i gyd, dyma Iesu'n dod i gael ei fedyddio hefyd. Wrth iddo weddïo, dyma'r awyr yn rhwygo'n agored ²²a'r Ysbryd Glân yn disgyn arno – ar ffurf colomen. A dyma lais o'r nefoedd yn dweud: “Ti ydy fy Mab annwyl i; rwyt ti wedi fy mhlesio i'n llwyr.”

Llinach Iesu

(Mathew 1:1-17)

²³Roedd Iesu tua tri deg oed pan ddechreuodd deithio o gwmpas yn dysgu'r bobl a iacháu. Roedd pawb yn cymryd ei fod yn fab i Joseff, oedd yn fab i Eli, ²⁴mab Mathat, mab Lefi, mab Melci, mab Janai, mab Joseff, ²⁵mab Matathïas, mab Amos, mab Nahum, mab Esli, mab Nagai, ²⁶mab Maath, mab Matathïas, mab Semein, mab Josech, mab Joda, ²⁷mab Joanan, mab Rhesa, mab Sorobabel, mab Shealtiel, mab Neri, ²⁸mab Melci, mab Adi, mab Cosam, mab Elmadam, mab Er, ²⁹mab Josua, mab Elieser, mab Jorim, mab Mathat, mab Lefi, ³⁰mab Simeon, mab Jwda, mab Joseff, mab Jonam, mab Eliacim, ³¹mab Melea, mab Menna, mab Matatha, mab Nathan, mab Dafydd, ³²mab Jesse, mab Obed, mab Boas, mab Salmon, mab Nahson, ³³mab Aminadab, mab Admin, mab Ram,+ mab Hesron, mab Peres, mab Jwda, ³⁴mab Jacob, mab Isaac, mab Abraham, mab Tera, mab Nachor, ³⁵mab Serwg, mab Reu, mab Peleg, mab Eber, mab Sela, ³⁶mab Cenan, mab Arffacsad, mab Shem, mab Noa, mab Lamech, ³⁷mab Methwsela, mab Enoch, mab Jared, mab Mahalal-el, mab Cenan, ³⁸mab Enosh, mab Seth, mab Adda, mab Duw.